De hellingshoek
De hellingshoek van een rieten dak (in combinatie met de lengte van het dakvlak) is veruit de belangrijkste factor die de levensduur van een rieten dak bepaalt. Hoe steiler het dak hoe droger het blijft en hoe langer de levensduur zal zijn. De levensduur is zelfs zo afhankelijk van de hellingshoek, dat men zeer grof het volgende staatje kan maken:
- ‹ 25 graden zijn de hellingshoeken absoluut ongeschikt voor riet.
- 25 graden, levensduur tot 10 jaar, alleen voor korte dakvlakken (gemiddeld maar 5 jaar).
- 30 graden, levensduur 8-18 jaar, alleen voor korte dakvlakken (gemiddeld 12 jaar).
- 45 graden, levensduur 20-40 jaar (gemiddeld 28 jaar).
- 50 graden, levensduur 30 jaar en langer (gemiddeld 40 jaar).
Voor een gemiddeld rieten dak wordt een hellingshoek van tenminste 45 graden geadviseerd.
Omdat de levensduur van het rieten dak zo duidelijk van de hellingshoek afhangt is het vooral een gewetensvraag hoe vlak men het dak durft te maken. Aannemers en architecten durven hierin vaak verder te gaan dan rietdekkers. Ook hangt de minimum hellingshoek van de vorm en de lengte van het dakvlak af.
De Vakfederatie Rietdekkers houdt als absolute minimum hellingshoeken aan:
- Voor ronde dakkapellen 30 graden (hier kan het water ook zijdelings weg)
- Voor korte dakvlakken 30 graden. (tot 2,5 meter, van nok tot onderkant vlak)
- Voor alle andere dakvlakken ten minste 45 graden.
Kan het dakvlak steiler? Doe dit dan altijd!
Maakt men het dakvlak langer? Pas dan de hellingshoek aan.
Door de conische vorm van de rietstengels heeft het riet altijd een flauwere helling dan het dakvlak waarop het gelegd wordt.
Stel de hellingshoek van de dakconstructie is ongeveer 50 graden.
De hellingshoek van het riet zelf is dan ongeveer 36 graden. Dit is normaal, het riet ligt altijd 8 tot 15 graden platter dan de dakconstructie. Dit is goed te zien in de illustratie.
Het verlies in hellingshoek is afhankelijk van rietlengte en dakdikte:
- Wordt het dak dikker gemaakt bij gelijk blijvende rietlengte dan komt het riet vlakker te liggen.
- Wordt voor langer riet gekozen bij gelijk blijvende hellingshoek van de dakconstructie dan komt het riet steiler te liggen. Een dik dak maken met kort riet is daarom een slecht idee. Het riet komt dan zeer vlak te liggen. Het watert daardoor slecht af en gaat dus korter mee dan een dunner dak gedekt met hetzelfde riet (wat veel beter afwatert en dus veel minder diep nat wordt). Voor een goede levensduur mag het riet eigenlijk niet onder de dertig graden hellingshoek verdekt worden. Ligt het riet zelf vlakker dan dertig graden (zoals bijvoorbeeld boven op dakkapellen) dan moet met een verkorte levensduur rekening worden gehouden.
Veel daken hebben een dakhelling van ongeveer 45 graden. Komt op een dergelijk dakvlak dan ook nog een dakkapel (waarbij in het pand direct achter het kozijn stahoogte wordt verlangd) dan kan de hellingshoek van de bovenzijde van deze dakkapel problematisch worden. Om dan toch een zekere levensduur te halen en/of de noodzaak van veel onderhoud te beperken worden in de praktijk allerlei alternatieve constructies toegepast.
Samengevat: Uiteindelijk gaat het om de hellingshoek van de individuele rietstengel. Daardoor spelen ook de dak dikte in relatie met de lengte van de rietstengel een rol. Hoe groter de hellingshoek van de individuele rietstengel des te geringer de indring diepte van het hemelwater, des te sneller zal een rieten dak na een regenbui weer droog zijn. Des te langer gaat het dak mee.
Voor een "normale" levensduur moet de rietstengel een afschot hebben van 30 graden of meer.
Dus grof of fijn riet?